150 jarige herdenking van de stadsbrand in Enschede 1862 – 2012
Deze website is een initiatief van Enschede in Ansichten

Wandeling door Enschede voor de brand in 1862

De start is bij het Elderinkshuis aan de Gronausestraat pal tegenover het begin van de Veenstraat.

Lopende richting stad zien we links een rij armoedige huizen van 1 verdieping hoog en al zeer oud. Deze rij wordt onderbroken door iets naar voren staand vierkant pand van twee verdiepingen hoog en daarna weer twee woningen, in de laatste was een voermansbedrijf en een herberg gevestigd.

Hier tegenover staat weer de eerste bebouwing bestaande uit een uit gebinten opgebouwde schuur en paardenstal. Daarnaast een goed onderhouden woning met daarnaast het logement "De Gouden Klomp", een groot gebouw met een binnenplaats . De ingang was een grote stenen poort die afkomstig was van Huize Hengelo en die anno 2012 dienst doet als de ingang van ’t Stroot in Twekkelo.

Op dit punt is links de Alsteedse- / Kalanderstraat, deze behoorde niet tot de hoofdstraten. Rechts is de Oldenzaalsestraat, een straat met aan het begin mooie huizen maar verder richting de gemeentegrens is alleen één kant bebouwd met zeer armetierige huisjes met mestbakken en vuilnis.

We gaan richting stad en voor we onder de Eschpoort doorgaan zien we rechts nog een rijtje woningen van mindere stand en links wat betere huizen.

We staan nu voor de gracht die om de stad loopt. De gracht is de afvoer van verfresten en bijtende stoffen; het is bedorven zwart en vuil en geeft een verschrikkelijke stank. Langs de gracht staan veel vervallen woningen en het ziet er niet goed uit.

Over de brug en door de Eschpoort, die alleen nog bestaat uit twee pilaren van Bentheimersteen die tegen een muur staan met daarop piramidevormige stenen met de inscriptie van de namen van de tijdens de bouw besturende Schepenen en Burgemeester, volgen we de Langestraat.

Hieronder: de Langestraat in Enschede anno 1840


Verder lopend begint rechts de Haverstraat. Met povere huizen met als enig belangrijk huis dat van H. van Heek, de Haverstraat loopt links af door tot de Markt, in deze knik gaat de Achterstraat rechtdoor die de gracht volgt tot de Walstraat die aansluit op "Achter het Hofje". Deze straten zijn een ring rond de stad binnen de gracht.

De Achterstraat en de Walstraat hebben een eenvoudige bebouwing met pakhuizen, koetshuizen en stallingen. Aan de Walstraat staat de Synagoge en pal tegenover de Papensteeg de deftige Doopsgezinde kerk.

We volgen de hoofdstraat (Langestraat), deze loopt tot de hoek bij het stadhuis en gaat rechtsaf naar de Markt. Een ruime straat met voorname huizen die de bloei van Enschede aangeven. Er staan ook nog enkele traditionele huizen met de spitse houten gevels en de staldeuren aan de straat, lage ramen met luiken en kleine ruitjes.

Verder zien we hier het Blijdensteinhuis, het huis van Wed. Roessingh en het deftige Sociëteitsgebouw.

Opvallend is het net gerestaureerde statige stadhuis met trapgevel, toren en het gebeeldhouwde Wapen van de stad. Op de schouw in de wachtkamer staat de spreuk “Richter richte recht Gott ist Herr, du knecht” dit herinnert aan de tijd dat hier recht werd gesproken.

We gaan verder naar de Markt, links staat de half gotische Katholieke St. Jacobuskerk met twee mooie spitsen. Rechts de stevige uit Bentheimersteen opgetrokken Hervormde kerk met lompe toren.

Het marktplein is ruim maar veel ruimte wordt ingenomen door Hervormde pastorie en tuin. Verder grote en ruime gebouwen.

Dan verder de Marktstraat in en komen we bij de Veldpoort, een in verval zijnde poort zonder deuren. We gaan de brug over en komen op de Stroomarkt. Dan links en rechts de Zuiderhagen en de Noorderhagen (buiten langs de gracht). Aan deze straten liggen bijna alle fabrieken.

We gaan logement de Kroon voorbij. Links loopt de Haaksbergerstraat en rechts de Hengelosestraat.

We gaan rechts de Hengelosestraat in, een hoofdstraat zonder schoonheid met schots en scheef staande huizen. Duidelijk dat dit een buitenwijk voor landbouwers was. We komen zo weer aan de gemeentegrens.

Enschede bestond dus uit mooie huizen en gebouwen, maar ook uit povere hutten met lemen wanden en daken van stro.